13
8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

faktoryzacja

liczba pierwsza

dzielniki

1, 13

zapis rzymski

XIII

dwójkowo

1101

ósemkowo

15

szesnastkowo

D

Wartości funkcji teorioliczbowych
φ(13) = 12 τ(13) = 2
σ(13) = 14 π(13) = 6
μ(13) = -1 M(13) = -3

13 (trzynaście) – liczba naturalna następująca po 12 i poprzedzająca 14.

W matematyce

Liczba 13 w nauce

Liczba 13 w historii

Liczba 13 w kulturze

W kalendarzu

13. dniem w roku jest:

Zobacz też co wydarzyło się w roku 13, oraz w roku 13 p.n.e.

W Biblii

Liczba 13 wspomniana jest w Biblii 23 razy[19]:

Nieszczęśliwa trzynastka

Istnieje wiele teorii dlaczego liczba 13 oraz piątek trzynastego są uważane za nieszczęśliwe:

  • pierwotni ludzie potrafili liczyć tylko do 12 (10 palców i 2 nogi) i pierwsza wyższa liczba 13 była symbolem czegoś strasznego i niemożliwego do zrozumienia[21],
  • Kodeks Hammurabiego miał nie zawierać 13 prawa, jednakże w oryginalnym kodeksie prawa nie były numerowane[22],
  • starożytni Egipcjanie wierzyli, że 13 etapem życia człowieka jest życie wieczne, co z czasem uległo zniekształceniu jak symbol śmierci i nieszczęścia[21],
  • mitologia nordycka opisuje ucztę na której do dwunastu biesiadników dołączył Loki, który doprowadził do śmierci Baldura[22],
  • starożytni Rzymianie uważali 13 za symbol śmierci, zniszczenia oraz nieszczęścia[23],
  • podczas Ostatniej Wieczerzy przy stole zasiadało 13 osób (Jezus i dwunastu apostołów)[23],
  • Templariusze zostali uwięzieni w piątek 13 października 1307 roku, i pamięć tego dnia przetrwała jako symbol nieszczęścia (teoria ta została rozpropagowana przez książkę Kod Leonarda da Vinci)[21],
  • publikacja książki Thomasa Lawsona „Friday, the Thirteenth” w 1907 roku, spowodowała pojawienie się przesądu[21].

Przesąd związany z 13 pojawił się dopiero w XVIII[22] lub w końcu XIX wieku[21]. Wiara w piątek 13. jako szczególnie nieszczęśliwy dzień jest najbardziej rozpowszechnionym przesądem w Stanach Zjednoczonych[21] i jest obecna w innych krajach cywilizacji zachodniej[23][22].

Szczęśliwa trzynastka

Zobacz też

Przypisy

  1. The prime numbers.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  2. Fibonacci numbers: F(n) = F(n-1) + F(n-2) with F(0) = 0 and F(1) = 1.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  3. Greater of twin primes.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  4. Twin primes.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  5. Chen primes: primes p such that p + 2 is either a prime or a semiprime.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  6. Lucky numbers.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  7. Happy numbers: numbers whose trajectory under iteration of sum of squares of digits map.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  8. Emirps (primes whose reversal is a different prime).. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  9. Ulam numbers: a(1) = 1; a(2) = 2; for n>2, a(n) = least number > a(n-1) which is a unique sum of two distinct earlier terms.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  10. Wilson primes: primes p such that (p-1)! == -1 (mod p^2).. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  11. Congruent numbers: positive integers n for which there exists a right triangle having area n and rational sides.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  12. Proth numbers: of the form k*2^m + 1 for k odd, m >= 1 and 2^m > k.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  13. Deficient numbers: numbers n such that sigma(n) < 2n.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  14. Squarefree numbers: numbers that are not divisible by a square greater than 1.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  15. A variant of the cuban primes: primes p = (x^3 - y^3 )/(x - y) where x = y + 2.. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  16. Jerome Barkley: Improved lower bound on an Euclidean Ramsey problem. arxiv.org, 2008-11-06. [dostęp 2018-12-25]. (ang.).
  17. Michał Głowiński, Teresa Kostkiewiczowa, Aleksandra Okopień-Sławińska, Janusz Sławiński: Słownik terminów literackich. Wrocław: Ossolineum, 2002, s. 594. ISBN 83-04-04615-6.
  18. Trzynaście (na szczęście). najlepszezzycia.pl. [dostęp 2019-02-19].
  19. a b c d e f g h i j k l m n Anita G. Long: The Complete Book of Biblical Numbers: A Listing of the Numbers and Their Location in the Bible. WestBowPress, 2012, s. 341–349. ISBN 978-14-4974-248-5.
  20. a b c d e f g h i j k l m n Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Biblia Tysiąclecia. Wydawnictwo Pallottinum. [dostęp 2017-04-16].
  21. a b c d e f David Emery: Why Is Friday the 13th Considered Unlucky? Tracing the origin of Friday the 13th superstitions. ThoughtCo, 2017-10-13. [dostęp 2018-12-26]. (ang.).
  22. a b c d Radosław Kotarski: U źródeł pechowej liczby. Dlaczego wierzymy w nieszczęśliwą „13-stkę”?. polimaty.pl, 2015-02-11. [dostęp 2018-12-26].
  23. a b c publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać TJ. Scanlon, RN. Luben, FL. Scanlon, N. Singleton. Is Friday the 13th bad for your health?. „BMJ”. 307 (6919). s. 1584-6. PMID: 8292946. 
  24. Carol King: Top 13 Italian Superstitions. italy magazine, 2013-10-31. [dostęp 2018-12-26]. (ang.).

Bibliografia

  • The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. N. J. A. Sloane. [dostęp 2017-03-31]. (ang.).
  • David G. Wells: The Penguin Book of Curious and Interesting Numbers: Revised Edition. Penguin Books, 1998, s. 117, seria: Penguin Press Science. ISBN 978-01-4026-149-3.
  • Erich Friedman: What’s Special About This Number. The On-Line Encyclopedia of Integer Sequences. [dostęp 2020-11-23]. (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się