Rośliny tworzą rozetęgruboszowatych i grubych liści, jędrnych do sztywnych, jasnozielonych do zielonych i sporadycznie z jaśniejszymi białymi wzorami. Blaszki liściowe równowąsko-lancetowate, mieczowate do jajowatych, o brzegach całych, ząbkowanych lub rozdzielających się na nitkowate włókna, z krótkim do długiego, ostrym, kolcowatym wyrostkiem na wierzchołku[5].
Rośliny monokarpiczne (kwitną tylko jeden raz w życiu) lub rzadziej polikarpiczne. Zakwitają w wieku 6–20 lat, a niektóre gatunki nawet później. Kwiaty przedprątne, wyrastające pojedynczo, w parach lub w baldachokształtnych wiązkach, liczących od 2 do ponad 40 kwiatów, na szypułkach a także na bocznych odgałęzieniach szypułek, zebrane w wierzchołkowy, kłosowaty, groniasty lub wiechowaty kwiatostan, wyrastający wysoko ponad liście na długim głąbiku. Okwiat głównie żółty, rzadziej białawy lub czerwonawy, lejkowaty do rurkowatego, sześciolistkowy. Listki okwiatu równowąskie do podługowatych lub trójkątnych, zrośnięte u nasady w rurkę, szczytowo ze zwężoną szyjką, o wierzchołkach wzniesionych lub wygiętych, często kapturkowatych, często brodawkowatych wierzchołkach. Sześć pręcików wyrastających ponad okwiat, osadzonych szczytowo lub wewnątrz rurki okwiatu. Nitki pręcików nitkowate. Pylniki równowąskie, obrotne. Zalążnia dolna, zielonkawa, trójkomorowa, gruboszowata, grubościenna. Szyjka słupka szydłowata, zakończona trójklapowanym, główkowatym, brodawkowatym znamieniem[5].
Skrócona łodyga (rdzeń) wielu gatunków agaw jest bogata w cukry i jest spożywana po upieczeniu. Nasiona agaw są mielone na mąkę i używane jako zagęszczacz do zup lub w mieszankach z mąkami zbożowymi do wypieku pieczywa. Spożywane są także pędy kwiatostanowe. Sok z ciętych pędów kwiatostanowych, bogaty w cukry, używany jest jako syrop. Ze sfermentowanego soku z agaw produkuje się pulque (Agave salmiana), a z soku lub całych rdzeni różnych gatunków (np. Agave angustifolia) mezcal, którego odmianą jest tequila, produkowana z rdzeni agawy niebieskiej (Agave tequilana)[9][5].
Sok z agawy jest od dawna używany w Ameryce Środkowej jako spoiwo dla różnych proszków stosowanych jako okłady na rany. Sok może być również przyjmowany wewnętrznie w leczeniu biegunki i dyzenterii. Ma działanie antyseptyczne, napotne, moczopędne i przeczyszczające. Napar z posiekanego liścia ma działanie przeczyszczające, a sok z liści nakłada się na siniaki. Roślinę stosuje się wewnętrznie w leczeniu niestrawności, wzdęć, zaparć, żółtaczki i czerwonki. Sok ma właściwości dezynfekujące i może być przyjmowany wewnętrznie w celu zahamowania wzrostu bakterii gnilnych w układzie pokarmowym. Woda, w której moczono włókna agawy, może być stosowana jako środek odkażający skórę głowy i tonik w przypadku wypadających włosów. Z liści pozyskiwane są również prekursory leków steroidowych. Korzenie i liście stosowane są również do leczenia bólu zębów. Korzenie wykorzystywane są do leczenia kiły[9].
Inne zastosowania
Agawy zawierają saponiny. Z liści i korzeni wytwarza się mydła. Bardzo mocne włókno pozyskiwane z liści agawy sizalowej i Agave angustifolia[5], służy do wyrobu lin i grubych tkanin[9]. Z liści można też wyprodukować papier. Ciernie na liściach służą jako szpilki i igły. Suszone pędy kwiatostanowe są używane jako wodoodporne strzechy. Rośliny są wykorzystywane w programach rekultywacji gruntów na suchych obszarach świata[9].
Wiele gatunków agaw jest uprawianych ze względu na atrakcyjne ulistnienie i niskie wymagania w pojemnikach, ogrodach skalnych, a także jako nasadzenia dróg i wybrzeży. Rośliny wymagają dobrze przepuszczalnej gleby i stanowiska słonecznego. Nie są mrozoodporne[9].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abcdefPlants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-07-12]. (ang.).
↑Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-07-12]. (ang.).
↑ abcdefghAgave in Flora of North America @ efloras.org. [dostęp 2021-07-12].
↑Umberto Quattrocchi: CRC World Dictionary of Plant Names: Common Names, Scientific Names, Eponyms, Synonyms, and Etymology. T. 1 (A-C). CRC Press, 2000. ISBN 0-8493-2673-7. (ang.).brak strony w książce
↑Brands, S.J. (ed.): The Taxonomicon. 1989–. [dostęp 2021-07-12]. (ang.).
↑James L. Reveal System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Agave według Reveala
↑ abcdeAgave, American century plant. Plants for a Future. [dostęp 2021-07-12].
.jpg)
