Zaprowadzenie chrześcijaństwa, obraz Jana Matejki z 1889
Chrzest Litwy, obraz Jana Matejki

Chrystianizacja – proces wypierania religii etnicznych, osiadłego w określonym rejonie ludu, przez religię chrześcijańską. Jego największe nasilenie przypadało w okresie średniowiecza, a spowodowane było dominującą pozycją chrześcijaństwa wśród ówczesnych europejskich władców oraz rosnącymi wpływami papiestwa.

Wszelkie oznaki rodzimej wiary, całkowicie zastępowane były chrześcijańskimi symbolami – w miejscu świętych gajów i świątyń (kącin), wznoszono kościoły; w dniach, w których obchodzono uroczystości religijne (np. celtyckie Samhain czy słowiańskie Dziady), ustalano różnego rodzaju święta kościelne (Wszystkich Świętych). W ten sposób stopniowo odbywał się proces porzucania wcześniejszych wierzeń de facto zmieniając jedynie nazwy i formy ich obchodów. Lokalne bóstwa zostawały zastępowane przez kult świętych (celtycka Brigidśw. Brygida, słowiański Świętowit – św. Wit), a wizerunki bogów przekształcano najczęściej w ikony, tak więc we wczesnym średniowieczu, większość obrazów przedstawiających Jezusa była identyczna z wcześniejszymi wyobrażeniami Zeusa i bogów z lokalnego panteonu.

Świeccy władcy wzywali do pomocy m.in. zakony rycerskie, by te udzieliły im militarnego wsparcia przeciwko ludom nie wyznającym religii chrześcijańskiej. Tak stało się m.in. w przypadku Konrada mazowieckiego, który w 1226 roku wezwał Krzyżaków, by wsparli go w walce z Prusami.

Okresy przyjmowania wiary chrześcijańskiej przez władców

Państwo Rok Władca
Armenia 301 Tiridates III
Gruzja 317 Mirian III
Goci IV wiek
Aksum (Etiopia) ok. 330 Ezana
Cesarstwo rzymskie 337 Konstantyn I Wielki
Frankowie 25 grudnia 496 Chlodwig I
Burgundia ok. 500 Zygmunt I Święty
Irlandia 1p. V wieku św. Patryk
Szkocja VI wiek św. Kolumba opat z Hy
Wizygoci 589 Rekkared I
Brytania VI wiek
Fryzja 693-695 św. Willibrord
Niemcy VII wiek św. Bonifacy
Słowenia ok. 750 Gorazd
Chorwacja ok. 805 Borna
Państwo wielkomorawskie 831 Mojmir I
Serbia 855 Muncimir
Bułgaria 25 maja 864 Borys I Michał
Czechy 884 Borzywoj I
Dania 965 Harald Sinozęby
Polska 14 kwietnia 966 Mieszko I
Węgry 974 Gejza
Wielkie Księstwo Kijowskie 988 Włodzimierz I
Islandia 1000 Althing
Szwecja 1008 Olof Skötkonung
Norwegia 1024 Olaf II Święty
Inflanty ok. 1179
Litwa 1387-1388 Władysław II Jagiełło

Kalendarium

Chrystianizacja Wielkiej Brytanii

Chrześcijaństwo na wyspach brytyjskich pojawiło się w II wieku, a do końca VII wieku przyjęło się powszechnie. Najważniejsze etapy chrystianizacji[1][2]:

  • około roku 304 w czasie panowania cesarza Dioklecjana w wyniku prześladowań chrześcijan zginął św. Alban – pierwszy męczennik brytyjski.
  • 314 – 3 biskupów z Brytanii uczestniczyło w synodzie w Arles.
  • około roku 430 Brytania została najechana przez Jutów, Anglów i Sasów. W wyniku najazdu Germanów chrześcijaństwo na wyspie praktycznie zanikło. Część celtyckiej ludności uciekła do Armoryki, gdzie utworzyła nowe państwo, później zwane Bretanią. Część z kolei zamieszkała w Walli i Kornwalii.
  • 563 – św. Kolumban, opat klasztoru na wyspie Iona, wylądował w Kaledonii i rozpoczął swoją misję chrystianizacyjną. Kościół szkocki został zorganizowany na wzór irlandzki. Jego zwierzchnikiem był opat klasztoru Iona, a pracą duszpasterską zajmowali się mnisi. Misja św. Kolumbana jest uznawana za pierwszy etap chrystianizacji Anglii. Proces ten można zamknąć w granicach lat 597–664 – 681/686. Pierwsza z tych dat (597) ma podwójne uzasadnienie.
  • 597 – przybycie do Anglii misji chrystianizacyjnej pod przewodnictwem św. Augustyna, wysłanej przez papieża Grzegorza I Wielkiego.
  • około 598 – za zgodą króla Ethelberta rozpoczęła się budowa przyszłej katedry w Canterbury.
  • 601 – papież Grzegorz I wysłał nową misję, która przywiozła sprzęt liturgiczny, księgi święte, paliusz dla św. Augustyna oraz list, w którym papież przedstawił swoją wizję organizacji Kościoła angielskiego. Nawiązywał on do organizacji kościelnej z czasów rzymskich i przewidywał założenie dwunastu biskupstw, które miały być podporządkowane dwóm metropoliom – południowej z siedzibą w Londynie z Augustynem na czele oraz północnej z siedzibą w Yorku, którego metropolita miał być podporządkowany Augustynowi do jego śmierci, a następnie miał być zupełnie niezależny.
  • 27 maja 605 zmarł św. Augustyn.

Chrystianizacja Irlandii

źródło[3]

  • 431 – papież Celestyn I wysłał pierwszą misję do Irlandii pod przewodnictwem Palladiusza.
  • 432 – na wyspę przybył misjonarz święty Patryk.
  • 432-461 – św. Patryk tworzył w Irlandii wspólnoty mnisze (klasztory) zamiast sieci parafii i biskupstw. W wyniku tego procesu klasztory stały się głównym centrum organizacji kościelnej. Opaci objęli wszystkie urzędy biskupie, a zakonnicy podjęli prace duszpasterską.

Z Irlandii wyszła misja chrystianizacyjna celtyckich Piktów zamieszkujących Kaledonię.

Chrystianizacja Danii

  • 823 – pierwsza podróż misjonarska arcybiskupa Ebo z Reims do Danii
  • 826 – jutlandzki król Harald Klak przyjął chrześcijaństwo wskutek misji chrystianizacyjnej Ansgara, wskutek czego jednak nowa religia się nie upowszechniła
  • 834 – Ansgar został powołany na pierwszego arcybiskupa Hamburga i został mianowany legatem papieskim na kraje skandynawskie
  • 965 – chrzest przyjął Harald Sinozęby – król Danii
 Osobny artykuł: Chrystianizacja Danii.

Chrystianizacja Szwecji

źródło[4]

  • 829 – przybyli do cesarza Ludwika Pobożnego goście z Birki, zwrócili się z prośbą o zgodę na założenie misji w tym mieście, Ludwik wyprawił do Szwecji Ansgara. Ten założył pierwszy kościół na ziemi szwedzkiej.
  • 1008 – Działalność misjonarzy angielskich w Västergötlandzie. Chrzczą oni Olafa Skötkonunga podczas jego pobytu w tej prowincji,
  • ok. 1014 – pierwsze biskupstwo w Skarze, pierwszym biskupem został Thurgot.
 Osobny artykuł: Świątynia w Uppsali.

Chrystianizacja na obrazach

Przypisy

  1. SZTUKA PRZEDROMAŃSKA 500-1000. historiasztuki.com.pl. [dostęp 2012-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-22)].
  2. Misje. teofil.dominikanie.pl. [dostęp 2012-03-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-14)].
  3. Dzień św. Patryka – Patrona Irlandii. parafialeeds.com. [dostęp 2012-03-14].
  4. Adam Kersten: Historia Szwecji. Zakład narodowy imienia Ossolińskich, 1973.

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się