Dryf semantyczny, zmiana znaczeniowa, zmiana znaczenia lub zmiana semantyczna – zjawisko polegające na poszerzeniu pola semantycznego słowa lub jego zawężeniu.

Przyczyny powodujące zmianę semantyczną

Blank podjął się stworzeniu kompletnej listy przyczyn zmiany semantycznej. Podsumował je jako przyczyny:

  • językowe,
  • psychologiczne,
  • społeczno-kulturowe,
  • kulturalne/encyklopedyczne.

Lista ta została poprawiona i poszerzona przez Grzega: do następujących czynników (w nawiasie termin angielski):

  • niewyraźność (fuzziness),
  • dominacja prototypu (dominance of the prototype),
  • powody społeczne (social reasons),
  • instytucjonalny i nieinstytucjonalny pre- i proskryptywizm (institutional and non-institutional linguistic pre- and proscriptivism),
  • pochlebianie (flattery),
  • obrażanie (insult),
  • ukrywanie znaczenia (disguising language),
  • tabu (taboo),
  • powody estetyczno-formalne (aesthetic-formal reasons),
  • powody komunikatywno-formalne (communicative-formal reasons), np. w celu uniknięcia słowa polisemicznego (wieloznaczeniowego) lub homofonu w pewnych kontekstach,
  • gry słów (word play/punning),
  • zbytnia długość słowa (excessive length of words),
  • nadinterpretacja morfologiczna (morphological misinterpretation),
  • powody logiczno-formalne (logical-formal reasons; lexical regularization),
  • dążenie do elastyczności (desire for plasticity),
  • antropologiczna waga pojęcia (anthropological salience of a concept),
  • kulturowa waga pojęcia (culture-induced salience of a concept, cultural importance),
  • zmiany referentów (changes in the referents), np. zmiany na świecie i w otaczającej rzeczywistości,
  • zmiany w widzeniu świata (world view change),
  • prestiż słów lub moda (prestige/fashion).

Wybrane studia nad zmianą semantyczną

Typologia Ullmanna

Ullmann István rozróżniał w swoich pracach The Principles of Semiotics (1957) oraz Semantics: An Introduction to the Science of Meaning (1962) między naturą a konsekwencjami zmiany semantycznej. Do natury zaliczył:

Do konsekwencji zaś:

  • poszerzenie znaczenia: zwiększenie się liczby znaczeń,
  • zawężenie znaczenia: zmniejszenie się liczby znaczeń,
  • ameliorację znaczenia: wzrost jakości znaczenia,
  • pejoratywizację znaczenia: spadek jego jakości.

Zobacz też


Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się