Чамалалдуб мичIчI
Obszar

Federacja Rosyjska (Dagestan)

Liczba mówiących

500 (2010)

Pismo/alfabet

brak piśmiennictwa

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 3 zdecydowanie zagrożony↗
Ethnologue 6b zagrożony↗
Kody języka
ISO 639-3 cji
IETF cji
Glottolog cham1309
Ethnologue cji
WALS chm
SIL CJI
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język czamalalski (nazwa własna: Чамалалдуб мичIчI) – jeden z niewielkich języków kaukaskich, używany przez Czamalalów. Należy do języków andyjskich w zespole awaro-didojskim, tworzącym podgrupę wśród języków dagestańskich w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich.

Czamalalski jest blisko spokrewniony z językiem bagulalskim oraz tindyjskim[1].

Językiem czamalalskim posługuje się ludność w kilku niewielkich wioskach w południowodagestańskim okręgu cumadyjskim.

Według danych z 2010 r. posługuje się nim 500 osób[2]. W 2007 r. oszacowano natomiast, że ma 4–6 tys. użytkowników[3]. Dane mówiące o liczbie osób posługujących się tym językiem są bardzo rozbieżne i niepewne. Według statystyk w 1926 r. języka tego używało 3438 osób. W późniejszym czasie Bagulalowie uznawani byli za odłam Awarów i tak też zapisywani podczas kolejnych spisów powszechnych. Szacunki z roku 1968 mówiły o 5 tys. użytkowników języka, dane, podawane za rok 1990 donosiły o ok. 5 tys. Bagulalów, natomiast według spisu powszechnego, przeprowadzonego na terenie Federacji Rosyjskiej w 2000 r. liczba osób posługujących się tym językiem wynosiła 12 osób, z tego 3 na terenie Dagestanu. Porównanie danych statystycznych z różnych lat pozwala stwierdzić, iż użytkownicy czamalalskiego zostali najprawdopodobniej uznani za użytkowników innego języka kaukaskiego (andyjskiego bądź też awarskiego), o ile, statystyki zostały przekłamane. Możliwe jest bowiem, iż w ciągu ostatnich lat doszło do pełnej asymilacji Czamalalów.

Język ten nie wykształcił piśmiennictwa[2]. Jest używany wyłącznie w sytuacjach nieformalnych, w domu, wśród przyjaciół. W charakterze języka literackiego używany jest język awarski[2], jako największy język literacki Dagestanu. Języki awarski i rosyjski są wykorzystywane w edukacji i komunikacji ponadlokalnej[3]. Czamalalski jest zdecydowanie zagrożony wymarciem, ze względu na niewielką liczebność społeczności i dominację awarskiego[3].

Czamalalski jest językiem ergatywnym. Posiada bardzo skomplikowaną deklinację (ze względu na znaczną liczbę przypadków) i względnie prostą koniugację. Ze względu na historię tego języka widoczne są wpływy języka tureckiego, arabskiego oraz rosyjskiego. [potrzebny przypis] Odnotowano także wpływ języka godoberyjskiego[1].

Język czamalalski jest bardzo słabo zbadany. Studia nad językiem czamalalskim zapoczątkowały pod koniec XIX w. prace niemieckiego kaukazologa, Adolfa Dirra (1867–1930), lecz badania na większą skalę podjęto dopiero po II wojnie światowej, szczególnie w latach 90. XX w., kiedy to zorganizowano szereg ekspedycji naukowych, mających na celu zebranie informacji naukowych na temat tego języka.

Przypisy

  1. a b The Chamalals. The Red Book of the Peoples of the Russian Empire. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).
  2. a b c David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Chamalal, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
  3. a b c Salminen 2007 ↓, s. 240.

Bibliografia

  • Tapani Salminen, Europe and North Asia, [w:] Christopher Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733 (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Chamalal, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2007-08-30] (ang.).
  • The Chamalals. The Red Book of the Peoples of the Russian Empire. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).
  • Chamalal. Endangered Languages Project. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się