Бэжти
Obszar

Federacja Rosyjska (Dagestan), Gruzja

Liczba mówiących

ok. 7 tysięcy

Pismo/alfabet

cyrylica

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 3 zdecydowanie zagrożony↗
Ethnologue 5 rozwojowy↗
Kody języka
ISO 639-3 kap
IETF kap
Glottolog bezh1248
Ethnologue kap
WALS bez
SIL KAP
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język kapuczyński (czasem używany jest także termin język beżtyjski, nazwa własna Бэжти) – jeden z niewielkich języków kaukaskich, używany przez blisko 7 tys. osób w południowym Dagestanie i Gruzji[1]. Język kapuczyński należy do języków didojskich w zespole awaro-didojskim, tworzącym podgrupę wśród języków dagestańskich w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich.

Kapuczyński jest blisko spokrewniony z językiem chunzybskim[2].

Językiem kapuczyńskim posługuje się ludność w trzech niewielkich wioskach w południowym Dagestanie: Beżta, Choszar-Chota i Tladal. Sporadycznie używana nazwa tego języka, beżtyjski, pochodzi od nazwy wsi Beżta, natomiast nazwa język kapuczyński, wzięła się od gruzińskiej nazwy tejże wsi. Jednym z ważniejszych badaczy języka kapuczyńskiego, był gruziński badacz, E. A. Łomtadze, który w swych pionierskich pracach używał takiej właśnie nazwy, ona też utrwaliła się i weszła do użytku.

Dane mówiące o liczbie osób posługujących się tym językiem nie są zbyt dokładne, ponieważ w dużej mierze opierały się na szacunkach. Według statystyk w 1926 r. języka tego używało zaledwie 1447 osób. W późniejszym czasie użytkownicy kapuczyńskiego uznawani byli za odłam Awarów i tak też zapisywani podczas kolejnych spisów powszechnych. Szacunki z lat 1958 oraz 1967 mówiły o ok. 2500–2800 użytkownikach języka, dane, natomiast według spisu powszechnego, przeprowadzonego na terenie Federacji Rosyjskiej w 2000 r. liczba osób posługujących się tym językiem wynosi 6184 osób.

Brak tradycji literackiej[3]. Bywa zapisywany cyrylicą[1]. Jest używany wyłącznie w sytuacjach nieformalnych, w domu, wśród przyjaciół. W charakterze języka literackiego używany jest język awarski[1], jako największy język literacki Dagestanu. Wśród ludności rozpowszechniony jest także rosyjski, jako język urzędowy Federacji Rosyjskiej. Awarski i rosyjski są wykorzystywane w edukacji i komunikacji ponadlokalnej[4]. Kapuczyński jest zdecydowanie zagrożony wymarciem, ze względu na dominację awarskiego i niewielką liczebność społeczności[4].

Ze względu na swoją historię wykazuje wpływy awarskiego, tureckiego, arabskiego, perskiego, gruzińskiego oraz rosyjskiego[3]. Sam wywarł wpływ na język chunzybski[2].

Kapuczyński jest językiem ergatywnym.

Przypisy

  1. a b c David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Bezhta, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
  2. a b Salminen 2007 ↓, s. 249.
  3. a b The Bezhtas. The Red Book of the Peoples of the Russian Empire. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).
  4. a b Salminen 2007 ↓, s. 238.

Bibliografia

  • Tapani Salminen, Europe and North Asia, [w:] Christopher Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733 (ang.).

Linki zewnętrzne

  • Bibliografia prac dotyczących języka kapuczyńskiego (beżtyjskiego). l.u-tokyo.ac.jp. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  • Bezhta, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2011-05-11] (ang.).
  • Bezhta. Endangered Languages Project. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się