Język sundajski[2][3], także sundyjski[4] (basa Sunda)[5] – język austronezyjski używany w prowincjach Banten i Jawa Zachodnia w Indonezji[1]. Według danych z 2015 roku ma ponad 32 mln użytkowników[1]. Posługują się nim Sundajczycy[6].
Jest drugim językiem regionalnym w Indonezji co do liczby użytkowników (po jawajskim)[7], a zarazem jednym z najbardziej znaczących w tym kraju pod względem kulturowym[8]. Wywarł wpływ na leksykę języka indonezyjskiego, a jego zasoby zostały wykorzystane przy tworzeniu terminologii języka narodowego[9].
Wyróżnia się trzy dialekty: bogor (krawang), priangan, cirebon[10]. Dialekt baduy (badui) jest czasem rozpatrywany jako odrębny język[11][12]. W użyciu wśród Sundajczyków jest również język indonezyjski[1].
Stanowi wyznacznik tożsamości prowincjonalnej w zachodniej części Jawy. Pozostaje w powszechnym użyciu na poziomie regionalnym[13]. Jest nauczany w szkołach w tej części Indonezji[14]. Po sundajsku drukowane są pewne gazety i czasopisma, nadaje się w nim również audycje radiowe[1] i programy telewizyjne (np. wiadomości)[15]. W literaturze zdecydowanie dominuje język indonezyjski[16].
Słownictwo
Podobnie jak w języku jawajskim i balijskim, słownictwo języka sundajskiego wykazuje znaczne zróżnicowanie w zależności od pozycji społecznej i wieku rozmówcy. Wyróżnia się trzy tzw. poziomy języka (ang. speech levels):[17]
- bahasa halus – język formalny
- bahasa sedeng – język uprzejmy
- bahasa kasar – język szorstki, prosty
Pismo
Pierwotnie język sundajski był zapisywany alfabetem sylabicznym zwanym pismem sundajskim (aksara sunda), a w dalszym okresie nieco zmodyfikowanym pismem jawajskim, zwanym carakan[18]. Późniejsze wpływy arabskie zadecydowały o zmianie zapisu języka na alfabetyczne pismo arabskie. Wpływy te odcisnęły się również na leksyce i fonologii języka sundajskiego. Pismo łacińskie na Jawę przywieźli Holendrzy, razem z kolejną falą nowego słownictwa. Właśnie ta forma zapisu jest współcześnie w największym obiegu.
Przypisy
- ↑ a b c d e David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Sunda, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2019-04-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-11] (ang.).
- ↑ Nowa encyklopedia powszechna PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 116. ISBN 978-83-01-11097-0. OCLC 33047498. [dostęp 2022-05-22]. (pol.).
- ↑ ZbigniewZ. Gołąb ZbigniewZ., AdamA. Heinz AdamA., KazimierzK. Polański KazimierzK., Słownik terminologii językoznawczej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968, s. 250, OCLC 878841339 (pol.).
- ↑ KazimierzK. Polański KazimierzK. (red.), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, wyd. 2, Wrocław: Ossolineum, 1999, s. 573, ISBN 83-04-04445-5, OCLC 835934897 .
- ↑ Henry Spiller: Focus: Gamelan Music of Indonesia. New York–Abingdon: Routledge, 2008, s. 110. ISBN 978-1-135-90189-9. [dostęp 2021-08-20]. (ang.).
- ↑ Sundajczycy, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-09-02] [zarchiwizowane z adresu 2022-09-02] .
- ↑ Zein 2020 ↓, s. 33.
- ↑ JozefJ. Genzor JozefJ., Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratislava: Lingea, 2015, s. 406, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).
- ↑ Zein 2020 ↓, s. 102–103.
- ↑ Grimes i in. 1995 ↓, s. 252.
- ↑ David M.D.M. Eberhard David M.D.M., Gary F.G.F. Simons Gary F.G.F., Charles D.Ch.D. Fennig Charles D.Ch.D. (red.), Badui, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [dostęp 2019-04-11] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-11] (ang.).
- ↑ Florey 2005 ↓, s. 51.
- ↑ Moriyama 2012 ↓, s. 92.
- ↑ Gumilar 2016 ↓, s. 30.
- ↑ Moriyama 2012 ↓, s. 91.
- ↑ Uri Tadmor: Prakata (Foreword). W: Antonia Soriente (red.): Mencalèny & Usung Bayung Marang: a collection of Kenyah stories in the Òma Lóngh and Lebu’ Kulit languages. Jakarta: Atma Jaya University Press, 2006, s. viii–ix. ISBN 978-979-8850-67-7. OCLC 68051684. [dostęp 2022-09-08]. Cytat: Practically all literature published in Indonesia is in the national language, Indonesian; very little is published in other languages, even languages with many millions of speakers, such as Javanese or Sundanese. All the more so in the case of smaller languages, which are rarely written down at all. (ang. • indonez.).
- ↑ Adat dan upacara perkawinan daerah Jawa Barat. Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, Proyek Inventarisasi dan Dokumentasi Kebudayaan Daerah, 1982, s. 43. [dostęp 2021-08-15]. (indonez.).
- ↑ Edi SuhardiE.S. Ekajati Edi SuhardiE.S., Kebangkitan kembali orang Sunda: kasus Paguyuban Pasundan, 1913–1918, Bandung: Pusat Studi Sunda bekerjasama dengan Kiblat, 2004, s. 26, ISBN 979-3631-21-X, OCLC 60321267 (indonez.).
Bibliografia
- MargaretM. Florey MargaretM., Language shift and endangerment, [w:] K. AlexanderK.A. Adelaar, Nikolaus P.N.P. Himmelmann (red.), The Austronesian languages of Asia and Madagascar, Abingdon–New York: Routledge, 2005, s. 43–64, DOI: 10.4324/9780203821121, ISBN 0-7007-1286-0, ISBN 978-0-203-82112-1, OCLC 53814161 (ang.).
- Barbara F.B.F. Grimes Barbara F.B.F. i inni, Listing of Austronesian languages, [w:] Darrell T.D.T. Tryon (red.), Comparative Austronesian Dictionary: An Introduction to Austronesian Studies, Berlin–New York: Walter de Gruyter, 1995 (Trends in Linguistics. Documentation 10), DOI: 10.1515/9783110884012.1.201, ISBN 978-3-11-088401-2, OCLC 868970232 (ang.).
- TeijaT. Gumilar TeijaT., Regional Languages in Indonesian Educational System: a comparison study of Javanese, Sundanese and Dayak languages teaching programs, „Investigationes Linguisticae”, 33, 2016, s. 29–42, DOI: 10.14746/il.2016.33.4, ISSN 1426-188X, OCLC 9531062548 (ang.).
- Alfred F.A.F. Majewicz Alfred F.A.F., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 (pol.).
- MikihiroM. Moriyama MikihiroM., Regional Languages and Decentralisation in Post-New Order Indonesia: The Case of Sundanese, [w:] KeithK. Foulcher, MikihiroM. Moriyama, MannekeM. Budiman (red.), Words in Motion: Language and Discourse in Post-new Order Indonesia, Singapore/Tokyo: NUS Press, National University of Singapore / Research Institute for Languages and Cultures of Asia and Africa (ILCAA), Tokyo University of Foreign Studies, 2012, s. 82–100, ISBN 978-9971-69-633-7, OCLC 772368902 (ang.).
- SubhanS. Zein SubhanS., Language Policy in Superdiverse Indonesia, Abingdon–New York: Routledge, 2020 (Routledge Studies in Sociolinguistics), DOI: 10.4324/9780429019739, ISBN 978-0-367-02954-8, ISBN 978-0-429-01973-9, LCCN 2019031403, OCLC 1139891689 (ang.).
Linki zewnętrzne
