татарча
tatarça
تاتارچا
Obszar

Rosja, Ukraina, Turcja, Chiny, i inne

Liczba mówiących

6 496 600

Pismo/alfabet

cyrylica, łacińskie, arabskie (Alfabet tatarski)

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
język urzędowy  Tatarstan (Rosja)
Organ regulujący Instytut Języka, Literatury i Sztuki im. Galimdzhana Ibragimova[1]
Ethnologue 2 prowincjonalny↗
Kody języka
ISO 639-1 tt
ISO 639-2 tat
ISO 639-3 tat
IETF tt
Glottolog tata1255
Ethnologue tat
GOST 7.75–97 тар 660
WALS tvo
SIL TTR
Występowanie
Ilustracja
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku tatarskim
Słownik języka tatarskiego
w Wikisłowniku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Język tatarski (nazwy własne tatar tele, tatarça) – język z kipczackiej grupy turkijskiej rodziny językowej. Jest używany przez Tatarów. Głównym miejscem występowania języka tatarskiego jest Tatarstan i pozostałe regiony Rosji. Poza tym językiem tatarskim posługują się m.in. niektórzy mieszkańcy krajów byłego ZSRR, w tym Ukrainy, a także Turcji, Chin, Finlandii[2]. Obecna liczba ludzi mówiących tym językiem jest szacowana na 6 496 600[2].

Wyróżnia się trzy dialekty:

W XIX wieku uformował się współczesny język literacki (Kajum Nasyry, Galiasgar Kamal i inni).

Wykorzystywana do zapisu języka tatarskiego cyrylica poszerzona została o szereg znaków, służących do zapisu dźwięków charakterystycznych dla tego języka.

Status prawny i użycie języka tatarskiego

Język tatarski, obok rosyjskiego, jest językiem urzędowym w Republice Tatarstanu (na mocy przepisów Ustawy Republiki Tatarstan „O językach narodów Republiki Tatarstan” z 8 lipca 1992 roku)[3]. Zarówno w Tatarstanie, jak i w miejscach zamieszkiwania tatarskiej diaspory funkcjonuje rozwinięta sieć ośrodków naukowych i wychowawczych, w których używany jest język tatarski, takich jak: ośrodki nauki przedszkolnej, szkoły podstawowe i średnie z tatarskim językiem nauczania wszystkich przedmiotów, a także szereg szkół, w których język tatarski nauczany jest jako odrębny przedmiot.

Oprócz tego, iż język tatarski jest zarówno przedmiotem nauczania, jak i językiem wykładowym na kierunkach filologicznych Kazańskiego Uniwersytetu Państwowego, w instytutach i akademiach pedagogicznych, język tatarski jako język wykładowy używany jest także na Wydziale Prawa oraz Wydziale Dziennikarstwa Kazańskiego Uniwersytetu Państwowego, w Konserwatorium Kazańskim oraz Państwowym Kazańskim Instytucie Sztuki i Kultury.

W języku tatarskim wydawane są podręczniki, literatura naukowa, piękna, publicystyczna, ukazują się dziesiątki gazet i czasopism, używany jest on w audycjach radiowych i telewizyjnych oraz jako język spektaklów teatralnych. Głównymi ośrodkami nauczania języka tatarskiego są Wydział Filologii i Historii Tatarskiej Kazańskiego Uniwersytetu Państwowego, Katedra Filologii Tatarskiej na Wydziale Filologicznym Baszkirskiego Uniwersytetu Państwowego, Wydział Filologii Tatarskiej Tatarskiego Państwowego Uniwersytetu Humanistyczno- Pedagogicznego w Kazaniu oraz Instytut Języka, Literatury i Sztuki Akademii Nauk Republiki Tatarstanu.

Na początku 2009 roku tatarskie organizacje społeczne rozpoczęły zbiórkę podpisów poparcia dla nadania językowi tatarskiemu statusu języka urzędowego Federacji Rosyjskiej[4]. Działania te przeprowadzane są w ramach akcji «Мин татарча сөйләшәм!/Min Tatarça söyläşäm» („Mówię po tatarsku!”).

W języku tatarskim prowadzona jest Tatarska Wikipedia, która powstała 15 września 2003[5].

Alfabet

 Osobny artykuł: Alfabet tatarski.
آ ا ب پ ت ث ج چ
ح خ د ذ ر ز ژ س
ش ص ض ط ظ ع غ ف
ق ك گ نك ل م ن ه
و ۇ ڤ ی ئ
  • Janalif dla języka tatarskiego (1927 – 1939):
A a B ʙ C c Ç ç D d E e Ə ə F f
G g Ƣ ƣ H h I i J j K k L l M m
N n Ꞑ ꞑ O o Ɵ ɵ P p Q q R r S s
Ş ş T t U u V v X x Y y Z z Ƶ ƶ
Ь ь Ьj ьj
  • Współczesna tatarska cyrylica (od 1939):
А а Ә ә Б б В в Г г Д д Е е Ё ё
Ж ж Җ җ З з И и Й й К к Л л М м
Н н Ң ң О о Ө ө П п Р р С с Т т
У у Ү ү Ф ф Х х Һ һ Ц ц Ч ч Ш ш
Щ щ Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я
A a Ä ä B b C c Ç ç D d E e F f
G g Ğ ğ H h I ı İ i J j K k Q q
L l M m N n Ñ ñ O o Ö ö P p R r
S s Ş ş T t U u Ü ü V v W w X x
Y y Z z ’

[6]

Przypisy

  1. ↑ Институт языка, литературы и искусства (ИЯЛИ) имени Галимджана Ибрагимова Академии Наук Республики Татарстан [online] [dostęp 2009-11-01] [zarchiwizowane z adresu 2012-02-03].
  2. ↑ a b Tatar, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2015-06-12] (ang.).
  3. ↑ Закон Республики Татарстан «О государственных языках Республики Татарстан и других языках в Республике Татарстан» [online], gossov.tatarstan.ru, 8 lipca 1992 [dostęp 2015-06-12] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-14] (ros.).
  4. ↑ Татарский язык станет вторым государственным в России? [online], kp.ru, 17 kwietnia 2009 [dostęp 2015-06-12] (ros.).
  5. ↑ Naif Akmał, Татар Википедиясе 15 меңле булды [online], azatliq.org, 16 kwietnia 2012 [dostęp 2015-06-12] (tatar.).
  6. ↑ https://omniglot.com/writing/tatar.htm

Linki zewnętrzne

  • Alfabet i fonetyka tatarska
  • Zarys gramatyki tatarskiej
  • Mały słownik polsko-tatarski
  • Mały słownik tatarsko-polski
Języki ałtajskie
turkijskie
mongolskie
tunguskie

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się