| wieś | |
 Widok na wieś z lotu ptaka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
150 m n.p.m. |
| Liczba ludności (XI 2021) |
1033[2] |
| Strefa numeracyjna |
71 |
| Kod pocztowy |
55-311[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DSR |
| SIMC |
0876063 |
Położenie na mapie gminy Kostomłoty  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu średzkiego  | |
 51°02′47″N 16°36′42″E/51,046389 16,611667[1]
| |
| Strona internetowa | |
Kostomłoty (niem. Kostenblut) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie średzkim, siedziba gminy Kostomłoty.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Kostomłoty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.
Wieś jest położona na Równinie Kostomłotów. Kostomłoty leżą 30 km na południowy zachód od centrum Wrocławia.
Niecały 1 km na południowy zachód od wsi znajduje się węzeł autostradowy autostrady A4, drogi krajowej nr 5 oraz projektowanej Zachodniej Obwodnicy Wrocławia łączącej autostradę A4 z drogą krajową nr 94 i drogą wojewódzką nr 340.
Na południowy wschód od Kostomłotów biegnie linia kolejowa Wrocław-Jaworzyna Śląska, najbliższa stacja zlokalizowana jest 12,5 km na wschód w Kątach Wrocławskich.
Historycy wywodzą polską nazwę miejscowości od słów kość i młócić. Niemiecka nazwa Kostenblut jest adaptacją fonetyczną chronologicznie wcześniejszej formy słowiańskiej, przy czym rolę odegrało tu podobieństwo dźwiękowe do istniejących w jęz. niemieckim słów Kosten (koszty, kosztować) i Blut (krew).
Jedna z pierwszych wzmianek o miejscowości pochodzi ze średniowiecznego dokumentu z 1203 roku, wydanego przez biskupa wrocławskiego Cypriana gdzie wymieniona jest w staropolskiej, zlatynizowanej formie Costomlot[4]. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie "Costhomloth" wymienia spisany około 1300 roku średniowieczny łaciński utwór opisujący żywot świętej Jadwigi Vita Sanctae Hedwigis.[5]
Zachowały się następujące zapisy nazwy miejscowości:
W "Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego" istnieje zapis: "W r. 1137 Piotr Włost otrzymał od Bolesława Krzywoustego za rzekę św. Stefana przeszło 5000 łanów ziemi, należących do wsi: Kostomłoty (Kostenblut) na Szląsku, którą następnie przekazał klasztorowi Św. Wincentego we Wrocławiu." i jest to zapis świadczący o najstarszej historii Kostomłotów, ale spisany został w 2. połowie XIX wieku.[6]
Kostomłoty są jedną z najstarszych osad targowych na Dolnym Śląsku[7], po raz pierwszy odnotowano jej istnienie w dokumencie księcia Bolesława Kędzierzawego. Dokument jest datowany na 22 czerwca 1149, a nazwa osady zapisana jako „forum Costinlot”. Następna wzmianka jest datowana na 1201 rok i wiąże się z istnieniem kościoła parafialnego pw. św. Gotarda. Kolejny zapis pochodzi z dokumentu kięcia Henryka III, który został sporządzony we Wrocławiu 23 października 1254. Książę informował, że w „civitas Costomlot” targ, który odbywał się w poniedziałki, zostaje przeniesiony na soboty. Użycie określenia „civitas” świadczyło, że osada posiadała miejski charakter zabudowy. Prawo lokacyjne Kostomłoty otrzymały po roku 1241, ale prawa miejskie osada otrzymała w roku 1284 i wiązało się to zapewne z wysoką rangą w porównaniu z okolicznymi osadami targowymi. W roku 1614 potwierdzono w kronikach istnienie władz miejskich złożonych z burmistrza, wójta i czterech przysięgłych (prawdopodobnie rajców), rolę pisarza miejskiego pełnił nauczyciel. Jak większość ówczesnych miast Kostomłoty były wielokrotnie niszczone przez pożary i działania wojenne. Zniszczenia powstałe podczas wojny trzydziestoletniej (1618-1648) spustoszyły miasto do tego stopnia, że utraciło ono prawa miejskie. Po trwającej wiele lat odbudowie zostały one przywrócone 29 maja 1692 przez cesarza Leopolda I Habsburga. Ponownie spustoszenie przyniosły działania zbrojne wojny siedmioletniej (1756-1763). Po zajęciu Dolnego Śląska przez Prusy Kostomłoty stały się niewielkim miasteczkiem spełniającym funkcję lokalnego ośrodka handlu i usług, który posiadał prawa do dwóch wielkich jarmarków – wiosennego i jesiennego. Miasteczko nigdy nie osiągnęło już dawnej rangi prężnego ośrodka handlu. W roku 1823 wybudowano murowany budynek szkoły, a w roku 1896 szpital miejski. W roku 1902 powstała mleczarnia i budynek poczty[8][9]. W 1939 roku miasteczko miało 937 mieszkańców.[10]
Po zniszczeniach wojennych i wyludnieniu polskie władze odebrały w roku 1945 Kostomłotom prawa miejskie, mimo iż miejscowość posiada typowo miejski układ zabudowy. Obecnie (III 2011 r.) jest to siedziba gminy, posiadająca 993 mieszkańców[2], będąca jednocześnie największą miejscowością gminy Kostomłoty.
W roku 1866 w Kostomłotach urodził się Julius Blaschke, niemiecki historyk związany swoją twórczością z Głogowem[11].
Wkraczające w 1945 oddziały radzieckie VII Gwardyjskiego Korpusu Pancernego dopuściły się zbrodni wojennej, gwałcąc kobiety (w tym ciężarną matkę 8 dzieci) i dziewczęta oraz rozstrzeliwując próbujących temu zapobiec członków rodzin, a ponadto wszystkich wziętych do niewoli cudzoziemców oraz 6 mężczyzn i 3 kobiety[12].
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[13]:
inne zabytki:
W Kostomłotach znajduje się urząd gminy Kostomłoty, Zespół Szkół (przedszkole i szkoła podstawowa), Gminna Biblioteka Publiczna, Ośrodek Zdrowia, Gminny Ośrodek Kultury, poczta, bank (bankomat 24 h), apteka, jedna z dziewięciu w Polsce szybkich stacji ładowania samochodów elektrycznych marki Tesla o mocy 120 kW.
W budynku dawnego ratusza obecnie znajduje się hotel i restauracja.
Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.
Zawartość tej strony pochodzi stąd.
