Kraje związkowe Niemiec (również landy[1]; niem. Land, Bundesland) – jednostki podziału administracyjnego najwyższego szczebla w Republice Federalnej Niemiec.

Republika Federalna Niemiec od zjednoczenia Niemiec

Kraje związkowe zostały wprowadzone w Niemczech republikańską konstytucją z 1919 roku, w miejsce monarchii wchodzących w skład Cesarstwa Niemieckiego[2].

Kraje związkowe mają szeroką autonomię, z wyłączeniem obrony i spraw zagranicznych. Częściowo mogą decydować o finansach.[3].

Poszczególne kraje związkowe mają swoje konstytucje, własne parlamenty, władzę wykonawczą oraz sądowniczą. Same ustanawiają swoją organizację wewnętrzną[4].

Organizacja administracji krajowej jest na ogół trójszczeblowa[5]:

  • szczebel wyższy (rząd krajowy bądź minister jako organy najwyższe, a także wyższe organy administracji),
  • szczebel pośredni (prezydent rejencji)
  • szczebel niższy (starosta).
Kraje związkowe Niemiec
flaga herb kraj związkowy stolica pow­stał w szef rządu miejsca w Bundes­racie powier­zchnia
(km²)[6] 		liczba miesz­kańców[6] liczba ludno­ści/​km²[6]
Badenia-Wirtembergia Stuttgart 1952 Winfried Kretschmann (Zieloni) 6 35 748 11 280 257 311
Bawaria Monachium 1949 Markus Söder (CSU) 6 70 542 13 369 393 187
Berlin – 1990 Franziska Giffey (SPD) 4 891 3 755 251 4 127
Brandenburgia Poczdam 1990 Dietmar Woidke

(SPD)

4 29 654 2 573 135 86
Brema Brema (de facto) 1949 Andreas Bovenschulte (SPD) 3 419 684 864 1 613
Hamburg – 1949 Peter Tschentscher (SPD) 3 755 1 892 122 2 455
Hesja Wiesbaden 1949 Boris Rhein

(CDU)

5 21 116 6 391 360 298
Meklemburgia-Pomorze Przednie Schwerin 1990 Manuela Schwesig

(SPD)

3 23 295 1 628 378 69
Dolna Saksonia Hanower 1949 Stephan Weil (SPD) 6 47 710 8 140 242 168
Nadrenia Północna-Westfalia Düsseldorf 1949 Hendrik Wüst

(CDU)

6 34 113 18 139 116 525
Nadrenia-Palatynat Moguncja 1949 Malu Dreyer

(SPD)

4 19 858 4 159 150 207
Saara Saarbrücken 1957 Anke Rehlinger (SPD) 3 2 572 992 666 382
Saksonia Drezno 1990 Michael Kretschmer

(CDU)

4 18 450 4 086 152 219
Saksonia-Anhalt Magdeburg 1990 Reiner Haseloff

(CDU)

4 20 464 2 186 643 106
Szlezwik-Holsztyn Kilonia 1949 Daniel Günther (CDU) 4 15 804 2 953 270 185
Turyngia Erfurt 1990 Bodo Ramelow (Die Linke) 4 16 202 2 126 846 130
Niemcy Berlin – Olaf Scholz (SPD) – 357 592 84 358 845 236

Historia

Republika Weimarska

W latach 1920–1929 państwo składało się z 18 krajów związkowych, których korzenie wywodzą się z czasów Cesarstwa Niemieckiego. Jedynie kraj związkowy Turyngia został utworzony w 1920 r. W 1934 r., za rządów Adolfa Hitlera, z krajów związkowych Mecklenburg-Schwerin(inne języki) i Mecklenburg-Strelitz(inne języki) utworzono jeden kraj związkowy Meklemburgia. W 1937 r. Lubeka stała się częścią Prus.

Podział administracyjny Republiki Weimarskiej
Podział administracyjny w 1925 r.
Kraj Powierzchnia
[km²] 		Liczba
mieszk. 		Gęstość
zalud­nienia		 Stolica
Anhalt 2 313,58 351 045 143 Dessau
Badenia 15 069,87 2 312 500 153 Karlsruhe
Bawaria 75 996,47 7 379 600 97 Monachium
Brunszwik(inne języki) 3 672,05 501 875 137 Brunszwik
Brema 257,32 338 846 1322 Brema
Hamburg 415,26 1 132 523 2775 Hamburg
Ludowa Republika Hesji 7 691,93 1 347 279 167 Darmstadt
Lippe(inne języki) 1 215,16 16 648 135 Detmold
Lubeka 297,71 127 971 430 Lubeka
Meklemburgia-Schwerin 13 126,92 674 045 51 Schwerin
Meklemburgia-Strelitz 2 929,50 110 269 38 Neustrelitz
Oldenburg 6 423,98 545 172 85 Oldenburg
Prusy 292 695,36 38 175 986 130 Berlin
Saksonia 14 986,31 4 992 320 333 Drezno
Schaumburg-Lippe 340,30 48 046 141 Bückeburg
Turyngia 11 176,78 1 607 329 137 Weimar
Waldeck ? ? ? Waldeck
Wirtembergia 19 507,63 2 580 235 132 Stuttgart
Saara 1 910,49 768 000 402 Saarbrücken
Republika Weimarska 468 116,13 62 410 619 134 Berlin
Porównanie granic landów z 1947 r. z landami z 1990 r. na obszarze NRD

     1945–1952

     1990

Niemiecka Republika Demokratyczna

Do 1952 r. Niemiecka Republika Demokratyczna (NRD) podzielona była na 5 krajów związkowych:

Po zjednoczeniu Niemiec (1990) na obszarze byłej Niemieckiej Republiki Demokratycznej ponownie utworzono 5 krajów związkowych, natomiast Berlin Zachodni włączono do Berlina (stolicy byłej NRD) i utworzono Berlin, miasto na prawach kraju związkowego.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ land, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-08-04].
  2. ↑ Chris Cook, John Stevenson: Leksykon historii Europy XXI wieku. 1900-2004, wyd. polskie 2004, s.I 402.
  3. ↑ Niemcy. Ustrój polityczny, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2020-11-03].
  4. ↑ M Kardas, C Kucharska: Analiza porównawcza modeli samorządu terytorialnego Niemiec, Wielkiej Brytanii i Szwecji, Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, Rocznik III/2011, s. 94.
  5. ↑ Marcin Miemiec: 327 Ustrój administracji publicznej społeczeństwa obywatelskiego (z doświadczeń niemieckich), s. 327.
  6. ↑ a b c Statistische Ämter des Bundes und der Länder: Fläche und Bevölkerung.
Ustrój i polityka Niemiec
Ustrój
Organy władzy
ustawodawczej
wykonawczej
sądowniczej
Finanse i kontrola
Samorząd
Dyplomacja
Główne partie polityczne

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się