 | Ta strona opisuje zalecenie edycyjne polskojęzycznej Wikipedii. Podaje rozwiązania problemów i niejasności pojawiających się przy pracy nad artykułami, a jej celem jest zapewnienie poprawności i jednolitości tekstu artykułów. Każda zmiana tego zalecenia powinna być poprzedzona dyskusją i odzwierciedlać osiągnięty w niej konsensus. W przypadku wątpliwości przejdź na stronę dyskusji. |
W polskojęzycznej Wikipedii publikujemy wyłącznie w języku polskim. Edycje w innych językach są anulowane lub usuwane[1]. Jeżeli inna wersja językowa zawiera tekst, który powinien znaleźć się u nas, należy go przetłumaczyć.
Ogólne zasady tłumaczenia
Tłumaczenie jest tworzeniem utworu zależnego. Publikowanie tłumaczeń jest możliwe, jeżeli utwór pierwotny został opublikowany na wolnej licencji. Najczęściej tłumaczymy artykuły z innych wersji językowych Wikipedii, toteż opisujemy tu takie właśnie tłumaczenie.
Najlepiej tłumaczyć artykuły wyróżnione (medalowe lub dobre), ponieważ – jak zakładamy – najlepiej spełniają zasady Wikipedii. Do tłumaczeń należy przystępować wyłącznie w przypadku artykułów posiadających wiarygodne źródła.
Nie zabieraj się (do tłumaczenia) bez odpowiedniej znajomości języka obcego! To samo zastrzeżenie odnosi się do znajomości języka ojczystego. Niedostateczna znajomość języków (np. słownictwa specjalistycznego) może prowadzić do błędów merytorycznych w tłumaczeniu[1].
Zobacz też: Zalecenia dla tłumaczy w ogólnym poradniku stylistycznym dla autorów.
O czym pamiętamy w czasie tłumaczenia?
Ograniczone zaufanie i weryfikowalność
Przyjmujemy, że tekst oryginalny może zawierać drobne błędy ortograficzne, składniowe czy gramatyczne (z których mogą wynikać błędy merytoryczne)[2]. Przed tłumaczeniem dobrze jest sprawdzić dyskusję tłumaczonej strony, czy nie pojawiły się tam zarzuty wobec niej.
Tłumaczymy nie tylko właściwą treść artykułu, ale też uwagi, przypisy itp. Podajemy też oryginalną bibliografię (jeśli jest). W miarę możliwości dobrze jest sprawdzić, czy podane źródła potwierdzają treść artykułu.
Zakaz tworzenia nazw własnych
Jeśli tłumaczymy nazwy własne lub pojęcia specjalistyczne, możemy natknąć się na zasadę Nie przedstawiamy twórczości własnej. Powinniśmy bowiem stosować tłumaczenia nazw już występujące w polskiej literaturze przedmiotu.
- Jeśli istnieje kilka wersji tłumaczenia danego pojęcia, można to zaznaczyć w artykule;
- jeśli tłumacz uważa, że używane powszechnie tłumaczenie jest błędne, nie wolno mu go poprawić (może jednak to zaznaczyć w dyskusji artykułu);
- w niektórych przypadkach, w szczególności w przypadku pojęć specjalistycznych czy nazw własnych, można również podać w nawiasie nazwę oryginalną;
- wątpliwości należy konsultować na stronie Wikipedia:Kawiarenka/Nazewnictwo.
Prawa autorskie
Przetłumaczona przez nas wersja strony nie jest utworem niezależnym (w rozumieniu prawa autorskiego, którego Wikipedia przestrzega), tylko zależnym, a więc prawa autorskie do naszego tłumaczenia należą się także autorom wersji oryginalnej. Problem ten został poruszony też na stronach Jak unikać podejrzeń o naruszenie praw autorskich oraz Kopiowanie wewnątrz Wikipedii.
Dlatego przy tłumaczeniu należy:
- w opisie zmian edycji wprowadzającej przetłumaczony tekst podać link do odpowiedniej wersji oryginalnej strony w innym języku,
- w dyskusji przetłumaczonej strony umieścić szablon {{Przetłumaczony}} informujący o pochodzeniu i autorstwie treści.
Inne wskazówki
Tłumacząc artykuły, należy zwrócić szczególną uwagę na pojęcia wymagające trankskrypcji na alfabet łaciński.
Warto też zwrócić uwagę na różnice w zaleceniach edycyjnych poszczególnych wersji językowych Wikipedii.
- W języku polskim przypisy umieszcza się przed kropką, w angielskim – za.
- Jako separator dziesiętny i grupujący używane są odpowiednio przecinek i spacja. Separatora grupującego używa się w liczbach pięciocyfrowych i większych (1139 i 11 390), wyjątkiem są tabele, gdzie występują liczby 4-cyfrowe i większe, wtedy grupuje się też liczby 4-cyfrowe. Inaczej niż w języku angielskim, w języku polskim 11,725 to jedenaście i siedemset dwadzieścia pięć tysięcznych, zaś 11 725 to jedenaście tysięcy siedemset dwadzieścia pięć. Czasem jednak w szablonach w polskojęzycznej Wikipedii konieczna jest kropka jako separator dziesiętny, by działały one prawidłowo.
- Symbole walut stawia się po liczbie, nie przed, dodatkowo liczbę oddziela się od symbolu spacją (10 zł, 22 £, 4 $).
Pomoce do tłumaczenia
Na oddzielnych podstronach wikipedyści udostępniają sobie nawzajem różne praktyczne pomoce, wskazówki itp.:
- Słowniki internetowe – powszechne i specjalistyczne
- Słowniczek – trudniejszych i kontrowersyjnych zwrotów
- Dyskusyjne zwroty angielskie – tu przedstawiamy prośby o tłumaczenie zwrotów nieznalezionych w Słowniczku
- Pomocnik amerykański – przydatny napotykającym na specyfikę American English
- Glosariusz II wojny światowej na Pacyfiku
- Wskazówki dla tłumaczy – dotyczące tłumaczeń naukowych, nazw geograficznych itp.
- Konwerter szablonów – zmieniający anglojęzyczne szablony cytowania na szablony stosowane w polskojęzycznej Wikipedii. Cały tekst źródłowy artykułu (nie tylko szablony) wklejamy i po kliknięciu przycisku Wyślij otrzymujemy gotowe polskojęzyczne szablony cytowania. Warto zaznaczyć opcje: Nie dodawaj pól, które nie są podane oraz Wypisuj szablony w jednej linii.
- Pomocnik łacińsko-grecki – dla wikipedystów tłumaczących teksty łacińskie lub greckie
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Nagranie wideo z wystąpienia pt. Wikipedia: błogosławieństwo czy przekleństwo dla tłumacza na konferencji z okazji 10-lecia Wikipedii
- Nagranie audio z wystąpienia pt. Tłumacz Wikipedii - twórca czy rzemieślnik? na Konferencji Wikimedia Polska 2014
