Województwo wrocławskie
województwo
1975–1998
Państwo

 Polska

Data powstania

1 czerwca 1975

Data likwidacji

31 grudnia 1998

Siedziba wojewody i sejmiku

Wrocław

Powierzchnia

6287 km²

Populacja (1998[1])
• liczba ludności


1 136 700

• gęstość

180,8 os./km²

Tablice rejestracyjne

WR, WO, WC, WW

Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie Polski

Województwo wrocławskiewojewództwo ze stolicą we Wrocławiu, jedno z 49 istniejących w latach 19751998. Graniczyło z województwami: legnickim, wałbrzyskim, opolskim, leszczyńskim i kaliskim. Po reformie cały jego obszar znalazł się w granicach województwa dolnośląskiego.

Urzędy Rejonowe

Mapa województwa w ostatnim dniu jego istnienia z podziałem na gminy
Odznaka „Zasłużony dla Województwa Wrocławskiego i Miasta Wrocławia”
  • Urząd Rejonowy w Miliczu dla gmin: Cieszków, Krośnice i Milicz
  • Urząd Rejonowy w Oleśnicy dla gmin: Bierutów, Dobroszyce, Oleśnica i Twardogóra oraz miasta Oleśnica
  • Urząd Rejonowy w Oławie dla gmin: Borów, Domaniów, Jelcz-Laskowice, Kondratowice, Oława, Strzelin i Wiązów oraz miasta Oława
  • Urząd Rejonowy w Trzebnicy dla gmin: Oborniki Śląskie, Prusice, Trzebnica, Zawonia i Żmigród
  • Urząd Rejonowy w Wołowie dla gmin: Brzeg Dolny, Wińsko i Wołów
  • Urząd Rejonowy we Wrocławiu dla gmin: Czernica, Długołęka, Jordanów Śląski, Kąty Wrocławskie, Kobierzyce, Kostomłoty, Łagiewniki, Malczyce, Mietków, Miękinia, Sobótka, Środa Śląska, Święta Katarzyna, Wisznia Mała i Żórawina oraz miasta Wrocław

Wojewodowie wrocławscy

Lp. Wojewoda Okres urzędowania Przynależność polityczna
od do
1. Zbigniew Nadratowski
11.12.1973
22.01.1979
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
2. Janusz Owczarek
23.01.1979
22.05.1990
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
3. Janisław Muszyński
12.07.1990
22.04.1991
bezpartyjny
4. Mirosław Jasiński
20.05.1991
4.12.1991
Porozumienie Centrum
15.01.1992 25.06.1992
5. Janusz Zaleski
30.09.1992
8.01.1998
bezpartyjny
6. Witold Krochmal
9.01.1998
31.12.1998
Akcja Wyborcza Solidarność (Partia Chrześcijańskich Demokratów)

Ludność

Rok Liczba ludności
1975 (31 grudnia)[2] 1025,7 tys.
1976 (31 grudnia)[3] 1038,1 tys.
1977 (31 grudnia)[4] 1048,9 tys.
1978 (spis powszechny)[5] 1 052 586
1978 (31 grudnia)[6] 1051,9 tys.
1979 (31 grudnia)[7] 1066,1 tys.
1980 (31 grudnia)[8] 1076,2 tys.
1985 (31 grudnia)[9] 1113,9 tys.
1986[10] 1118,8 tys.
1987[11] 1121,1 tys.
1988[12] 1119,2 tys.
1989 (31 grudnia)[13] 1126,3 tys.
1990 (30 czerwca)[14] 1127,3 tys.
1990 (31 grudnia)[14] 1128,8 tys.
1991 (31 grudnia)[15] 1130,7 tys.
1992 (31 grudnia)[16] 1131,6 tys.
1993 (30 czerwca)[17] 1132,7 tys.
1994 (31 grudnia)[18] 1137,3 tys.
1995 (30 czerwca)[19] 1137,3 tys.
1995 (31 grudnia)[20] 1137,7 tys.
1997 (31 grudnia)[21] 1137,3 tys.
Wykres zatrudnienia w gospodarce z roku 1980

Województwo wrocławskie w 1977 roku liczyło ponad 1040 tys. mieszkańców. Stawiało je na szóstym miejscu w Polsce. Również gęstość zaludnienia poważnie przekraczała średnią ogólnokrajową i wynosiło 166 osób na 1 km². Zjawisko silnego zurbanizowania Dolnego Śląska było także wyraźnie widoczne na tym terenie. Odsetek ludności mieszkającej w miastach przekraczało już 71% (piąte miejsce w skali kraju). Bez wątpienia wpływ na ten wskaźnik miał Wrocław, zamieszkiwany przez ponad 601 tys. osób.

Wśród innych miast wyróżniały się Oleśnica z 33 tys. i Oława z 26 tys. mieszkańców szybko się nadal rozwijające w oparciu o miejscowy przemysł. Pozostałe miasta to Wołów, Brzeg Dolny, Żmigród, Milicz, Twardogóra, Środa Śląska, Sobótka, Wiązów i Strzelin. Stanowiły one zaplecze administracyjne i usługowo-przetwórcze dla lokalnej produkcji rolniczej i leśnej (zwłaszcza w części północno-wschodniej), w mniejszym zaś stopniu ośrodki przemysłowe. Wyraźny wkład w ich ożywienie miało utworzenie kilku filii dużych wrocławskich przedsiębiorstw jak „Pafawagu” w Trzebnicy i Żmigrodzie czy „Elwro” w Bierutowie. Społeczeństwo tutejsze było młode – liczne były małżeństwa, co pociągało za sobą konieczność silnego rozwoju budownictwa mieszkaniowego. Zdecydowana większość mieszkańców województwa wrocławskiego zatrudniona była w zawodach nierolniczych, co wynikało choćby z faktu silnej urbanizacji. Związane są one przede wszystkim z gospodarką uspołecznioną, w której pracowało ponad 431 tys. osób (w tym 196 tys. kobiet). Z liczby tej przemysł wiąże 155 tys. osób. Pozostała część obejmowała pracowników kultury i sztuki, naukowców i służbę zdrowia, administracyjne i inne zawody. Ona decyduje m.in. o zajęciu przez Wrocław poczesnego miejsca wśród polskich ośrodków nauki i kultury. Ludność województwa wrocławskiego była jednolitą zintegrowaną społecznością bez różnic etnicznych. Jedynie w północno-zachodniej części, w okolicach Krzelowa, trzeba zwrócić uwagę na osiedle bieszczadzkich Łemków.

Największe miasta

Ludność 31.12.1998


Wiadomości ogólne

Pokrycie terenu w 1998 roku
Topografia i hipsometria

Województwo wrocławskie leżało w południowo-zachodniej części kraju, zajmując urozmaicony teren nad środkową Odrą – między doliną Baryczy na północy a pierwszymi wzgórzami Sudetów na południu. Jego usytuowanie geograficzne wyznaczały 16°26′ i 17°35′ długości wschodniej oraz 50°41′ i 51°39′ szerokości północnej. Miało ono kształt zbliżony do trójkąta skierowanego podstawą w kierunku południowym. Otaczały je województwa (od wschodu): opolskie, kaliskie, leszczyńskie, legnickie i wałbrzyskie. Utworzone w 1945 roku województwo wrocławskie zajmowało 24 740 km². Poważnie zmniejszenie jego obszaru nastąpiło w 1950 roku, kiedy to siedem powiatów wyłączono do nowo utworzonych województw zielonogórskiego i opolskiego oraz w 1957 roku, gdy gospodarczy i przestrzenny rozwój Wrocławia upoważnił do utworzenia odrębnego województwa miejskiego. Po kolejnych zmianach administracyjnych w 1975 roku województwo wrocławskie i Wrocław – nadal odrębna jednostka administracyjna, choć połączona odtąd wspólnymi władzami – zajmują 6289 km², czyli 2% powierzchni Polski. Prawdziwy bieg historii tych ziem sprawił, że obszar tych ziem pokrywa się niemal dokładnie z terytorium plemiennych Ślężan – wczesnośredniowiecznego szczepu słowiańskiego, który dał imię całej nadodrzańskiej krainie – Śląskowi. Województwo wsparte było od północy i południa o dwie granice naturalne. Są to Wysoczyzna Leszczyńska i Przedgórze Sudeckie, na które zresztą nieco wkraczało. Podstawowa jednak część województwa wrocławskiego zaliczała się do tzw. niżu śląskiego, w którym wyodrębniają się trzy duże regiony naturalne. Wyraźną, rozległą bruzdę tworzy na północy Obniżenie Głogowsko-Milickie. Powstało ono jak końcowa niecka olbrzymich topniejących czap lądolodu środkowopolskiego stadiału Warty (200–180 tys. lat). Po spłynięciu wielkich mas wody w stronę ówczesnego koryta Odry pradoliną barucko-głogowską, wyłoniły się dwie centralne, wyraźnie zarysowane kotliny – Milicka i Żmigrodzka, o wymiarach ok. 20 × 25 km, rozdzielone wzgórzami Krośnickimi. Kotlina Milicka leży na wysokości 110–117 m n.p.m. Jej oś stanowi podmokłe, zabagnione Obniżenie Grabownickie, zajęte przez dolinę Baryczy. Wznoszą się nad nim nieco Równina Czarnoleska i Równina Kuźnicka, powstałe z glin i iłów. Zachodnią część Obniżenia Milicko-Głogowskiego zajmuje Kotlina Żmigrodzka (80–140 m n.p.m.), wyścielona pospolitymi tu piaskami polodowcowymi i wydmowymi.

Klimat

Pogodę i warunki klimatyczne na Niżu Śląskim i Przedgórzu Sudeckim kształtują przede wszystkim masy powietrza polarno-morskiego, napływające znad Atlantyku, stąd województwo wrocławskie znajduje się w zasięgu klimatu oceanicznego. Charakteryzuje się on sporą zmiennością pogody, niezbyt chłodną zimą, ale i nie najładniejszym latem. Wiosna, ze średnimi temperaturami dobowymi powyżej 5 °C, pojawia się jeszcze przed końcem marca od strony Niziny Łużyckiej. Lato trwa średnio 15 tygodni, na południe od Wrocławia nieco dłużej. Średnie temperatury w okresie ciepłym (kwiecień-wrzesień) osiągają niemal 15 °C. O ponad 1 °C są one niższe w części północnej województwa ze względu na wzniesienie Wału Trzebnickiego i dużą ilość wód, których parowanie pochłania ciepło w Obniżeniu Głogowsko-Milickim. Już przed 25 października na zachód od Trzebnicy i Milicza spada, zapowiadający zimę pierwszy śnieg. Trwa on najdłużej na północ od Trzebnicy i na Przedgórzu Sudeckim – 10–12 tygodni, zaś na zachód od Wrocławia poniżej 9 tygodni. Śniegu jest niewiele: jego opady notuje się przez mniej niż 40 dni. Leży też przeważnie krótko. Nie bez znaczenia jest tu jednak fakt, że aż po Wrocław sięgają wpływy fenu – górskiego wiatru z południowego zachodu. Po przekroczeniu bariery Sudetów spada on gwałtownie na dół, znacznie ocieplając, topiąc śnieg lub wysuszając glebę w okresie wiosenno-letnim. Tylko wzgórza Trzebnickie stanowią osłonę przed cieplejszymi masami powietrza, stąd za nimi przeważnie śniegu jest więcej. Opady atmosferyczne są dość wyrównane na całym terenie i wynoszą w skali rocznej 500–600 mm. Ich ilość zwiększa się na Wzgórzach Trzebnickich (ponad 620 mm) i Przedgórzu Sudeckim, osiągając ponad 700 mm. Są to często deszcze ulewne, gdyż rocznie notuje się na Nizinie Śląskiej blisko 23, a na Ślęży aż ponad 36 dni z burzami. Wpływ klimatu kontynentalnego wyraża się w rozkładzie rocznym opadów. Najwięcej (14–16 mm) jest ich w lipcu, zaś najmniej – (nieco ponad 4 mm) w lutym.

Przypisy

  1. Mały Rocznik Statystyczny 1998.
  2. Rocznik statystyczny 1976, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1976, s. L.
  3. Rocznik statystyczny 1977, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1977, s. XLVI.
  4. Rocznik statystyczny 1978, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1978, s. XLVIII.
  5. Rocznik Statystyczny Województw 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, s. 28 (s. 88 dokumentu PDF).
  6. Rocznik statystyczny 1979, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1979, s. L.
  7. Rocznik statystyczny 1980, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1980, s. LVIII.
  8. Rocznik statystyczny województw 1981, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1982, s. 5 (s. 54 dokumentu PDF).
  9. Encyklopedia powszechna PWN, t. 5 (suplement), Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 318.
  10. Świat w przekroju 1988, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1989, s. 270.
  11. Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 409, ISBN 83-01-10416-3.
  12. Świat w przekroju 1991, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 271, ISSN 0137-6799.
  13. Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste pierwsze zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1991, s. 657.
  14. a b Rocznik statystyczny województw 1991, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1991, s. 15 (s. 76 dokumentu PDF).
  15. Encyklopedia popularna PWN, wyd. dwudzieste trzecie zmienione i uzupełnione, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993, s. 657.
  16. Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 434.
  17. Mały rocznik statystyczny 1994, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1994, s. 435.
  18. Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 447, ISSN 0079-2608.
  19. Mały rocznik statystyczny 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 448, ISSN 0079-2608.
  20. Rocznik statystyczny województw 1996, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1996, s. 25 (s. 94 dokumentu PDF).
  21. Rocznik statystyczny województw 1998, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1998, s. XL-XLI (s. 41-42 dokumentu PDF).

Witaj

Uczę się języka hebrajskiego. Tutaj go sobie utrwalam.

Źródło

Zawartość tej strony pochodzi stąd.

Odsyłacze

Generator Margonem

Podziel się